Prof. dr hab. Maria Joanna Radomska – biografia

Absolwentka Wydziału Rolniczego, Dziekan Wydziału Zootechnicznego w latach 1969-1972, Dyrektor Instytutu Biologicznych Podstaw Hodowli Zwierzęcej SGGW. Przez rok pracownik Instytutu Genetyki i Hodowli Zwierząt PAN w Jastrzębcu, gdzie utworzyła Zakład Genetycznych Podstaw Hodowli Owiec.

Jako pracownik nauki miała niezwykle wyczucie i zdolność do podejmowania ważnych problemów badawczych. Wybitna ekspertka i inicjatorka rozwoju badań z zakresu genetyki stosowanej i hodowli zwierząt, wprowadziła do praktyki hodowanej indeksy selekcyjne, rozpoczęła też działania na rzecz ochrony ras rodzimych. Ogromna aktywność zawodowa i rozległa wiedza spowodowały, że Profesor Maria Joanna Radomska była uznanym autorytetem w swojej dziedzinie. Jej dorobek naukowy obejmuje około 140 opracowań naukowych różnej rangi: rozpraw naukowych, artykułów naukowych i popularnonaukowych, skryptów i podręczników, ekspertyz i prac projektowych oraz współautorstwo programu hodowlanego dla owiec w Polsce.

Profesor Radomska pełniła funkcję Rektora SGGW przez dwie kadencje. Był to niezwykle trudny czas, wymagający odpowiedzialnych i odważnych decyzji: poczynając od strajków studenckich w 1968 i ratowania w stanie wojennym studentów zatrzymanych przez milicję, po wymagające rozwagi, lecz i stanowczości zmagania z władzami w obronie autonomii Uczelni. Postępując z wielkim poczuciem odpowiedzialności w niezwykle trudnych latach stanu wojennego, Pani Profesor potrafiła zapewnić Uczelni możliwość funkcjonowania, nie wahając się wyrażać swoich poglądów, podpisując liczne apele i petycje kierowane przez środowisko naukowe do ówczesnych władz. Studentom oddawała całe swoje serce, chroniąc ich przed niebezpieczeństwami. W czasie swojego rektorowania była niezwykle konsekwentna i silna. Powaga, powściągliwość w zachowaniu, ascetyczny ubiór miały najprawdopodobniej ukryć Jej kobiecość i głęboką wrażliwość.

Prof. Maria Joanna Radomska była inicjatorką wielu działań mających na celu rozwój SGGW, w tym przyspieszenia jej rozbudowy w Ursynowie (w tym okresie siedziba władz Uczelni i większość jej wydziałów mieściła się w gmachach przy ul. Rakowieckiej). W tym celu powołany został Społeczny Komitet Rozwoju SGGW oraz Fundacja Rozwój SGGW. Zarówno zainicjowana przez Panią Profesor zbiórka pieniędzy, jak i dochody z działalności Fundacji przeznaczone były głównie na budowę Biblioteki Głównej SGGW. Wszystkie te działania były początkiem myślenia i tworzenia idei finansowania rozbudowy Uczelni z własnych zasobów. Pani Profesor była także inicjatorką i pomysłodawczynią powstania Domu Pracy Twórczej w Kociszewie.

Spokój i wiara Pani Rektor w honor i uczciwość akademicką, kultywowanie tradycji dawnych pokoleń, umiejętność jednoczenia ludzi, stały się w niezwykle trudnych latach 80. spoiwem jednoczącym społeczność SGGW i fundamentem dla dalszego jej rozwoju. Historia kolejnych lat przyniosła realizację wielu zamierzeń i marzeń Pani Profesor Radomskiej, jak te o budowie nowoczesnej Biblioteki Głównej SGGW, czy też rozwoju hodowli strusi w Polsce, które sprowadziła do Polski w celach badawczych w czasach gdy niewiele osób uważało, że takie działania są uzasadnione.

Prof. Maria Joanna Radomska była osobą wielu talentów i dokonań, którą cechowała niezwykła wrażliwość obywatelska, zaangażowanie, a także niecodzienna odwaga osobista. Jej wielki hart ducha uwidocznił się, kiedy jako zaprzysiężony żołnierz Armii Krajowej (kryptonim „Jodła”) została aresztowana 23 sierpnia 1944 roku i była brutalnie przesłuchiwana przez Gestapo. Nie zdradziła.

Determinacja i gotowość walki za ideały, a także cechy przywódcze Pani Profesor uwidoczniły się  już podczas strajku w marcu 1968 r., kiedy stała się nieformalną liderką całego środowiska akademickiego naszej Uczelni. Odważna postawa Pani Rektor w 1981 r. po spacyfikowaniu przez ZOMO strajku okupacyjnego pracowników SGGW zorganizowanego na wieść o ogłoszeniu stanu wojennego, osobista interwencja w sprawie internowanych i aresztowanych, pomoc osobom ukrywającym się, jak i niezwykle ryzykowna decyzja podjęta wraz z ówczesnym Kwestorem SGGW Pan Bohdanem Połotnickim o pokryciu ze środków Uczelni wysokich kaucji zasądzonych strajkującym za ich uwolnienie oraz zainicjowanie natychmiastowej społecznej zbiórki pieniędzy celem zwrotu do kasy SGGW, wzbudziły podziw i szacunek społeczności uczelni wyższych całego kraju.

Prof. Maria Joanna Radomska cieszyła się wielkim autorytetem naukowym i społecznym. Wielkość Marii Joanny Radomskiej wynika z jej niezłomnego charakteru, wartości etycznych, którym była przez całe życie wierna, oraz wiedzy, doświadczenia i umiejętności, które w dużym stopniu nabyła studiując i pracując w naszej Alma Mater.

Mimo intensywnej pracy na Uczelni, Prof. Maria Joanna Radomska brała czynny udział w wielu gremiach. Przez trzy kadencje była wiceprezesem Polskiego Towarzystwa Zootechnicznego, członkinią Polskiego Towarzystwa Genetycznego, Komitetu Nauk Zootechnicznych (przez jedną kadencję wiceprzewodniczącą Komitetu), Rady Naukowej Instytutu Genetyki i Hodowli Zwierząt PAN, była aktywna na forum Europejskiej Federacji Zootechnicznej.

Jako członkini bardzo silnej reprezentacji środowiska akademickiego Warszawy, działała w Radzie Rektorów Warszawskich Uczelni oraz w Konferencji Rektorów Uczelni Rolniczych, wnosząc znaczący wkład w rozwój nauki i szkolnictwa wyższego.

Była działaczką opozycyjną, członkinią między innymi Klubu Inteligencji Katolickiej, Prymasowskiej Rady Społecznej, Kościelnego Komitetu Rolniczego. Była także zaangażowana w działania na rzecz utworzenia Fundacji Wspomagającej Zaopatrzenie Wsi w Wodę.

Była współzałożycielką struktur organizacyjnych NSZZ Solidarność SGGW. Niestrudzona wojowniczka o sprawy zasadnicze, o wolną i demokratyczną Polskę, autonomię uczelni i godność człowieka, zawsze wierna swoim przekonaniom.

Pani Prof. Maria Joanna Radomska cieszyła się wielkim zaufaniem i autorytetem u młodych ludzi, którzy wielokrotnie Jej to okazywali. Po zakończeniu strajku w 1981 r. studenci, jako wyraz wdzięczności i uznania, podarowali swojej opiekunce – studencką czapkę. Wcześniej taką czapkę Prof. M. J. Radomska otrzymała od studentów w 1968 r. Po drugich wyborach rektorskich studenci ułożyli natomiast przed Aulą Kolumnową w gmachu przy ul. Rakowieckiej ścieżkę z kwiatów z napisem: „I znowu Ty. I tak jest dobrze”.

Pełen wzajemnego szacunku kontakt ze studentami i troska Pani Rektor „o swoje dzieci”, a także nieustanny kontakt Pani Rektor Radomskiej z Episkopatem Polski oraz rektorami warszawskich uczelni (prof. Henryk Samsonowicz – Uniwersytet Warszawski, prof. Władysław Findeisen – Politechnika Warszawska; prof. Jan Nielubowicz – Akademia Medyczna w Warszawie, prof. Andrzej Łapicki – Państwowa Wyższa Szkoła Teatralna) umożliwiły spokojniejsze przeżycie trudnych lat i zainaugurowanie przemian strukturalno-organizacyjnych i społecznych. Sformułowane wówczas kierunki działań, nawiązane dobre relacje z przedstawicielami środowiska akademickiego, otoczeniem społecznym i władzami kościelnymi były niezwykle cenne i pomocne dla kolejnych rektorów, umożliwiły im podejmowanie dalszych intensywnych reform, w tym procesu uwłaszczania uczelni.

Uchwałą z dnia 29 kwietnia 1996 roku Senat Akademicki Szkoły Głównej Gospodarstwa Wiejskiego nadał tytuł honorowy Doctora Honoris Causa prof. zwycz. dr hab. Marii Joannie Radomskiej za:

• Wieloletnią pełną poświęcenia pracę naukową dla dobra SGGW oraz pełnione funkcje Dyrektora Instytutu Biologicznych Podstaw Hodowli Zwierząt, Dziekana Wydziału Zootechnicznego i Rektora Uczelni;
• Bezgraniczne oddanie sprawom Szkoły i jej społeczności akademickiej, a zwłaszcza za obronę przed represjami studentów i pracowników w czasie stanu wojennego,
• Pracę wychowawczą z młodzieżą i działalność dydaktyczną, przymioty umysłu i charakteru, które dla Jej uczniów stanowią ciągłą inspirację i wzór do naśladowania,
• Wybitne osiągnięcia naukowe, a w szczególności stworzenie szkoły badań selekcyjnych na modelu zwierząt laboratoryjnych, inicjowanie i rozwinięcie badań nad genetycznym doskonaleniem owiec i opracowanie krajowego programu hodowlanego.

14 października 2021 r. podczas obchodów jubileuszu 70-lecia powołania Wydziału Zootechnicznego (obecnie Wydział Hodowli, Bioinżynierii i Hodowli Zwierząt) odsłonięta została tablica pamiątkowa dedykowana Pani Profesor Marii Joannie Radomskiej, natomiast Jej imię nadano Auli I w gmachu Wydziału.