Zrównoważone Miasta: Projekt „Communities for Climate Change Action” wprowadza innowacyjne rozwiązania dla przeciwdziałania niekorzystnym zmianom klimatu
Wspólna walka z wyzwaniami klimatycznymi – Projekt Co-Adapt Co-Adapt przekształca warszawskie osiedla w zielone oazy. Działania społeczności lokalnych na rzecz adaptacji do zmiany klimatu zyskują realny wymiar miedzy innymi dzięki innowacyjnym pomysłom mieszkańców oraz ekspertów z SGGW.
W ramach projektu naukowcy ze Szkoły Głównej Gospodarstwa Wiejskiego, Uniwersytetu Warszawskiego, Politechniki Warszawskiej i Instytutu Geografii i Przestrzennego Zagospodarowania PAN podjęli współpracę z Urzędem Miasta Stołecznego Warszawy w 2022 r.
Zakończył się etap testowania gry „Osiedle z Klimatem” na sześciu różnych warszawskich osiedlach. Osiedla zostały wytypowane w drodze współpracy z przedstawicielami Urzędu m.st. Warszawy. W dwunastu warsztatach z udziałem mieszkańców, ekspertów i ekspertek z warszawskich uczelniach wzięło udział prawie 80 uczestników, wśród nich mieszkańcy, lokalni liderze i liderki, społecznicy a nawet „partyzanci ogrodowi”. Gra edukacyjna okazała się skutecznym narzędziem konsultacji różnych pokoleń mieszkańców, wsłuchanie się ich potrzeby i dyskusji w konsultacji z ekspertami, jakie działania są realne do wdrożenia i jakie są ich korzyści klimatyczno-środowiskowe i społeczne. Celem warsztatów, spotkań z mieszkańcami, wspólnych spacerów było wypracowanie rozwiązań proadaptacyjnych, które pozwolą lepiej przystosować się osiedlom i mieszkańcom do zmieniającego się klimatu i zjawisk ekstremalnych (susza, wysokie temperatury latem, noce tropikalne albo nawałnicowe opady).
Coraz trudniej żyje się w miejskich wyspach ciepła
W trakcie spotkań mieszkańcy osiedla przy ul. Kłobuckiej wskazywali na problem letnich upałów i nagrzewania się ścian, betonowych nawierzchni. W trakcie testowania gry zaproponowali dodatkowe donice z wyższą zielenią (bo posadzenie dużych drzew jest niemożliwe przez garaże podziemne) czy pergole z roślinnością i zadaszeniem przy wejściu do Miejskiej Aktywności Lokalnej (MAL). Ogrodzenia i ściany przylegających budynków pokryją się pnączami przez co tworzy się dodatkowa powierzchnia biologicznie aktywna. Wszystko, aby poprawić mikroklimat tego osiedla.
Dosadzenie drzew czy krzewów, „glebaria” na jesienne liście, czy ogród deszczowy?
Z kolei na Woli mieszkańcy Osiedla Twarda przy ul. Miedzianej i ul. Twardej zdecydowali się na „glebaria”, czyli wydzielone miejsca gdzie będzie się ściółkowało jesienne liście, dosadzi rośliny okrywowe. Podobne rozwiązania wybrali mieszkańcy osiedla na Sadybie Południowej – pomiędzy ulicami: Sobieskiego, Capri, Kartaginy, Śródziemnomorską i Iberyjską. Wszystko po to, aby pomóc istniejącym drzewom, które mają w mieście coraz trudniej – cierpią na suszę i chorują, przez co nie są w stanie dostarczać nam cennych korzyści tzw. usług ekosystemów. A przy okazji chcą rozwiązać problem „utylizacji” zagrabionych jesienią liści i przykryć odkryte korzenie drzew. Podkreślali, jak ważna jest edukacja, stad pojawią się tabliczki informujące o tych rozwiązaniach i czemu służą. Mieszkańcy na Sadybie Południowej wskazali też na problem zieleni przy parkingach, gdzie przy intensywnych opadach stagnuje woda. Aż proszą się te miejsca o stworzenie jakieś formy retencji wody opadowej na miejscu i w zieleni. Marzą im się też wyniesione donice z uprawą warzyw i pojedyncze drzewa owocowe (np. jabłonie).
Mieszkańcy osiedla na Starym Mokotowie przy ul. Mahatmy Gandiego zaproponowali obsadzenie zieleńców krzewami. – Bardzo ich tu brakuje – mówią. Posadzone zostaną też dwa duże drzew w miejsce wyciętych kiedyś. Zaproponowali też rozbetonowanie asfaltowego placyku i odcięcie parkingów żywopłotami. Marzy im się też przynajmniej jeden ogród deszczowy.
Mieszkańcy osiedla Michałowska na Pradze – pomiędzy ulicami: Łochowską, Grajewską, Siedlecką, Michałowską – zaproponowali dodatkowe obsadzenia zieleni, pnącza oddzielające śmietniki i beczki do zbierania deszczówki. W tej chwili w letnie część mieszkańców w upały kursuje z konewkami do własnych mieszkań i podlewa zieleń wodą z wodociągów. A można prościej i inaczej, a przy okazji wykorzystać na miejscu wodę deszczową. W centrach aż 90% wody deszczowej trafia do kanalizacji, a tylko 10% przenika do gleby i jest dostępna dla korzeni drzew. Ciekawostką będą dosadzenia gatunków owocowych do miast, cennych dla dzikich zapylaczy.
Na wdrożenie wybranych rozwiązań przykładowo posadzenie roślinności, urządzeń do zatrzymywania wód opadowych, wprowadzenie ogródków społecznych ustalono budżet od 30.000 do 40.000 zł na każde osiedle. Zostaną one zrealizowane do kwietnia 2024 r.
Projekt Co-Adapt Co-Adapt – „Communities for Climate Change Action” – „Działania społeczności lokalnych na rzecz adaptacji do zmiany klimatu” – korzysta z dofinansowania tzw. Grantów Norweskich w ramach funduszy EOG. Z polskiej strony operatorem projektu jest Narodowe Centrum Badań i Rozwoju. Polskich partnerów projektu reprezentują naukowcy z czołowych warszawskich uczelni i instytucji naukowych: SGGW (Katedra Architektury Krajobrazu), Uniwersytetu Warszawskiego we współpracy z Politechniką Warszawską i Instytutem Geografii i Przestrzennego Zagospodarowania PAN.
Konsultacja merytoryczna:
Dr hab. Agata Cieszewska Katedra Architektury Krajobrazu, Instytut Inżynierii Środowiska SGGW
Dr Kasper Jakubowski Katedra Architektury Krajobrazu, Instytut Inżynierii Środowiska SGGW
