Ekoinicjatywa – zielone oczyszczacze powietrza

Rozwiązania oparte na naturze

Badania naukowe wykazują, że wiele z problemów dzisiejszego świata można rozwiązać za pomocą tzw. rozwiązań opartych na naturze (NbS – Nature based Solutions). Termin ten odnosi się do ogółu rozwiązań, w których pracuje się „z przyrodą” dla dobra ludzi i wspierania różnorodności i z całą pewnością będzie się upowszechniał wraz ze strumieniami finansowania z UE na tego typu inicjatywy. To co odróżnia NBS od typowego podejścia jest konieczność adaptacji do warunków lokalnych i współdziałanie ze społecznością lokalną, na które potrzeby rozwiązania oparte na przyrodzie mają odpowiadać. W naszym krajobrazie coraz częściej pojawiają się i cieszą się dużym uznaniem zielone dachy, zielone tory tramwajowe, czy ogrody deszczowe, które zmniejszają nagrzewanie się powierzchni, przechwytując wodę deszczową chronią przed podtopieniami, ale także stwarzają ostoje różnorodności biologicznej. Rosnącą akceptację i zapotrzebowanie na takie rozwiązania możemy też zaobserwować w projektach budżetu partycypacyjnego w największych miastach w Polsce, który staje się zdominowany przez zielone inicjatywy z udziałem mieszkańców.

Rośliny – dla życia i zdrowia

Rośliny są niezbędne dla zdrowia i życia ludzi. Jest to szczególnie ważne dla najmłodszych. Udowodniono, że dzieci, które mają za oknem widok na zieleń mają lepsze wyniki w nauce! Nasze badania naukowe wykazują, że roślinność można także wykorzystywać do walki z zanieczyszczeniami powietrza i niektóre gatunki roślin wykazują w tym zakresie dużą skuteczność.

Zielony filtr powietrza

Wraz z Dyrekcją Szkoły Podstawowej 364, nauczycielami i uczniami szkoły wspólnie stworzymy zielony filtr powietrza przed szkołą. Projekt ten, realizowany przy ścisłej współpracy z naukowcami i lokalną społecznością, ma na celu stworzenie przestrzeni zielonej, która nie tylko upiększy teren szkoły, ale również przyczyni się do poprawy jakości powietrza.

Główną innowacją projektu jest zastosowanie rozwiązań opartych na przyrodzie (Nature -based Solutions, NbS), które wykorzystują moc natury do rozwiązania problemów środowiskowych. Zamiast tradycyjnych technologii, nasz zielony filtr powietrza wykorzystuje gatunki roślin rodzimych o wysokiej wydajności w oczyszczaniu powietrza. Rośliny te, pracujące przez cały rok, pomogą w wyłapywaniu pyłów zawieszonych i będą naturalnie chłodzić powierzchnię szkoły. Jednocześnie, ogromne ważne jest dla nas też wspieranie różnorodności biologicznej, dlatego do nasadzeń wykorzystujemy wyłącznie rodzime drzewa i krzewy. Gatunki rodzime są integralną częścią lokalnych ekosystemów. Wspierają one różnorodność biologiczną, dostarczając schronienie i pożywienie dla lokalnej fauny, w tym dla owadów, ptaków i małych ssaków. Każda roślina będzie oznaczona tabliczką informacyjną, stając się żywym materiałem edukacyjnym dla lekcji biologii i stworzy przestrzeń edukacyjną dla naszych uczniów. Dodatkowo, za pomocą zainstalowanego miernika pyłów, będziemy mogli monitorować jakość powietrza i obserwować realne korzyści z naszej inicjatywy.

To unikalne podejście do zarządzania przestrzenią szkolną, w które angażujemy całą społeczność, jest nie tylko ekologiczne, ale także społecznie korzystne.

Dodatkowo dzięki współpracy ze środowiskiem przedsiębiorców. Włączenie prywatnych firm i zarządców zieleni w inicjatywy związane z rozwiązaniami opartymi na przyrodzie jest kluczowe ze względu na ich zdolność do dostarczania niezbędnych zasobów, wprowadzania innowacji i popularyzowania tych rozwiązań. Ich zaangażowanie nie tylko przyspiesza wdrażanie takich projektów na dużą skalę, ale również przyczynia się do ich długoterminowej trwałości i wpływa na podnoszenie świadomości społecznej w kwestiach ekologicznych.

Cieszy nas zatem ogromnie, że przedsięwzięcie zostało dofinansowane w ramach ekoinicjatyw przez firmę E.ON oraz firmę Grąbczewscy, jednego z największych w Polsce producentów sadzonek drzew i krzewów, który zapewnił drzewa i krzewy dla naszej inwestycji. Mamy nadzieję, że takie rozwiązania wejdą na stałe do oferty, a zielone oczyszczacze zagoszczą na szkolnych podwórkach.

Cele naukowców z SGGW

W projekt „Ekoinicjatywy” zaangażowani są dr inż. Daria Sikorska, prof. Piotr Sikorski i prof. Arkadiusz Przybysz, którzy określają następujące cele:

Pragniemy, żeby nasze dzieci mogły oddychać czystszym powietrzem i miały więcej kontaktu z przyrodą. Wykorzystujemy najnowsze osiągnięcia naukowe i we współpracy z badaczami z SGGW stworzymy „zielone oczyszczacze powietrza”.
Zazielenimy szkolne podwórko roślinami, które potrafią pochłaniać pyły.
Dzieci, rodzice, nauczyciele i naukowcy – razem zaprojektujemy i zasadzimy rośliny, które oczyszczają powietrze.
Wykorzystamy jedynie rodzime drzewa i krzewy, które oprócz funkcji oczyszczającej będą cieszyć oko, stworzą ostoję bioróżnorodności i będą pomagać w lekcjach przyrody.

Współpraca

Szkoła współpracuje z Instytutem Inżynierii Środowiska SGGW w Warszawie, która prowadzi od wielu lat badania w tym zakresie, a aktualnie także grant NCN dotyczący jakości zieleni dzieci w szkołach. Opracowywane zostały dobory roślin do najlepszej wydajności w wyłapywaniu pyłów i wychładzających powierzchnię. Zrealizowanie takiej powierzchni niewielkiego lasu o powierzchni około 0,5 ha pozwoliłoby:

Poprawić warunki bioklimatyczne i zdrowotne dzieci w miejscu, gdzie przebywają najczęściej dzieci.
Zaprojektować wraz z uczniami i architektami krajobrazu przejście przez ten las.
Zakupić i zainstalować oprzyrządowanie do pomiaru pyłów i temperatur pod okapem drzew, poza nim i przed wejściem do szkoły.
Umożliwiłoby to w czasie przerwy i na lekcjach obserwowanie jak funkcjonuje taki ekosystem.
Pod okapem drzew posadzone byłby rośliny dostosowane do warunków siedliskowych i sprzyjające obecności zwierząt. Zakupione byłby min. domki dla jeży, których jest sporo w okolicy, ale tu znalazłyby schronienie. Dzieci mogłyby z patyków budować dla nich schronienia tymczasowe. Zainstalowana foto pułapka, której obraz byłby archiwizowany na stronie szkoły, pozwalałby zweryfikować skuteczność takich działań. Domki miałyby zamknięcie umożliwiające zaglądania do nich na lekcjach przyrody.

Idea lasu nawiązywałaby do idei lasu Akira Miyawakiego pozwalająca na uzyskanie szybkiego efektu ekologicznego. Założenia takie są coraz popularniejsze na świecie, w Warszawie będą realizowane w najbliższym czasie. Naukowcy z SGGW wraz z Uniwersytetem Łódzkim planują prowadzić badania społeczne na tym obiekcie w kwestii zmian poglądów na rzecz zmian klimatu pod wpływem obserwacji przez uczniów projektu.

Edukacyjny las do pochłaniania pyłów zawieszonych i wychładzania miejskiej wyspy ciepła na terenie szkoły

Proponowany projekt został przygotowany w odpowiedzi na rosnące zapotrzebowanie w zakresie przeciwdziałania zmianom klimatu oraz niekorzystnym skutkom zanieczyszczenia środowiska. Wszystkie miasta UE zostały zobowiązane do takich działań w ramach Strategii Bioróżnorodności 2030, ale bez wsparcia społecznego będzie to mało skuteczne. Najlepszym sposobem na zmianę postaw społecznych jest edukowanie najmłodszych ale także pokazywanie im konkretnych prostych i mierzalnych rozwiązań. Dzięki Pozyskają najnowsza wiedzę naukową i zarazem praktyczną zastępującą im poczucie lęku przed zmianami klimatu i spadku bioróżnorodności o jakiej słyszą w mediach.